Helemaal akkoord, als moeder en vader is het belangrijk om waarden uit je hart na te streven in het leven die voor jou belangrijk zijn. Ik denk hierbij aan dagelijkse principes of gedachtengangen of regels die overeenstemmen met wat volgens jou nodig is om gelukkig te kunnen worden. Makkelijker gezegd dan ook gedaan om keuzes of besluiten consequent toe te passen in alles wat je doet. En dingen niet meer doen of verbieden om in overeenstemming te zijn met een overtuiging is ook niet makkelijk.
Je kan niet verwachten van je kinderen dat ze naar jouw waarden gaan trachten te leven als je het zelf niet doet. Gelukkig zijn heel jonge kinderen vaak nog fanatieker dan volwassenen in het opvolgen van goed onderbouwde regels en tradities of gewoonten. En dat zijn dan ook precies de jaren waarin een kind kan leren en ervaren waarom je net die waarden gekozen hebt. Een waardevolle leerschool om zelf later eigen levenskeuzes te kunnen maken die misschien helemaal niet of net wel in de lijn zullen liggen van wat hun ervaring bij jou hen geleerd heeft.
Een kleuter heeft die sturing en begrenzing nodig vermits dit jonge kind tot dan het merendeel van de tijd gedreven werd door het bevredigen van zijn noden, behoeften en genot. Die jaren voorheen was het de bedoeling om te huilen, te roepen en te lachen om te communiceren over levensnoodzakelijke behoeften als eten, slaap, verzorging of aandacht. Het was een noodzaak en oké om zeer primitief zichzelf met primaire behoeften te bevredigen. Met een liefdevolle glimlach geef je het krijsende kind zijn knuffel of borst enz…
En dan komt er een moment dat een kind moet leren om zich te beheersen, niet omdat het kind daar zelf behoefte aan heeft of dit wilt, maar omdat de omgeving dat van hen vraagt. Dat zijn de ouders, andere familieleden, vrienden, school enz. die meer en meer zullen vragen aan het kind om zich te beheersen. Er zal gevraagd worden om op een andere manier noden te gaan communiceren, zoals het krijgen van eten. Maar er zal ook gevraagd worden om geduld uit te oefenen om op een bepaald moment pas te gaan eten. En een stapje verder is het rekening houden met andere omstandigheden of personen waarbij een inspanning gaat gevraagd worden om de eigen noden aan te passen naar die van een ander.
Naar gelang de intrinsieke persoonlijkheid en will to please van het kind zal er weinig of superveel weerstand ontstaan om plots niet meer z’n goesting te krijgen of de eigen wil door te drijven. Bepaalde aangeboren aandoeningen waarbij het ontbreken van of een onderontwikkeld empatisch vermogen meespelen, zullen op dit moment de manier waarop ouders hun kinderen dit moeten aanleren grondig kleuren. Het ene kind heeft meer uitleg en meer structuur of begrenzing nodig dan het andere. Als een kind met weinig empatisch vermogen terecht komt in een gezin waar men lacht om de guitigheid van een “Witte van Zichem” komt dit niet goed!!! Het kind is dan geen belhamel of schattig, het kind heeft dan geen eigen intrinsiek aangeboren gevoel voor morele waarden en heeft net extra sturing nodig. Er is een verschil tussen mijn zussen die volgens mijn moeder spinnenkoppen hun pootjes zaten uit te trekken toen ze nog piepjong waren of zussen van middelbare school leeftijd die dan bv een stuk schors van een boom zouden nemen en met een sadistische smile zouden zeggen “ik ga die insecten eens allemaal verzuipen” en in de beek gooien of “ik ga ze verbranden” en in een vuur gooien. Sturing in de vorm van duidelijk afkeuren wat moreel niet oké is en extra belonen van wat menslievend gedrag is, wordt dan een opvoedkundige noodzaak.
Sommige ouders zijn zelf niet in staat door de grote liefde voor hun kind om in te schatten wat het verschil is tussen een schattige belhamel en een kind zonder morele feeling. Ik noem dat een ongelukkige combinatie omdat deze kinderen nog maar zeer moeizaam op eigen krachten bijleren over zelfdiscipline. Ze zien hun ouders liefdevol naar hen lachen als communicatie (in fysieke vorm) en vertalen dit in goedkeuring. Terwijl het kind niet door heeft dat de ouder niet kan geloven dat het kind werkelijk zo sadistisch zou kunnen denken of niets voelen. En dit in combinatie met een ontoereikend empatisch vermogen maakt dit hen tot kleine monstertjes die ter hoogte van de middelbare school op een radicale afwijzing kunnen stuiten van de leerkracht die zijn/haar gezag probeert te bewaren in grote klassen van energieke pubers. Waarbij ik me in de situatie van de leerkrachten ook maar al te goed kan inleven.
Leerkrachten in de middelbare school hebben echt geen ideale mogelijkheden om daar een puber die out-of-control is te beginnen motiveren om zich te houden aan regels en zich in te spannen voor dingen die niet leuk zijn. Zelfdiscipline voor alles wat we niet leuk vinden, maar wat wel goed voor ons is of wat we leuk vinden maar niet goed voor ons is. Dit is een leerproces dat van thuis uit moet opgestart worden en ondersteund worden door de hele entourage die het kind omringen. Er zijn ook jonge kinderen die meer tijd doorbrengen bij andere volwassenen dan hun eigen ouders.
Soms moet een kind gewoon leren luisteren “zonder uitleg”, omdat je de baas bent, die vaardigheid moet ook aangeleerd worden en zal het kind later nog kunnen gebruiken. En in het gezinsleven kan dit heel wat situaties vermijden waar nu heel veel energie aan verloren gaat. Als we kinderen iets willen bijbrengen van morele waarden in het leven, dan is het essentieel om hier de nodige onderbouwing aan te geven. En last but not least door de waarden ook echt voor te leven, hoe kan je anders respect, vertrouwen, geloofwaardigheid krijgen van je kind. Hoe komt het dat je een bepaalde visie hebt en zo belangrijk vindt om daar als gezin naar te streven? Hoe heb je die waarde gekozen en waarom? Hoe stemt die overeen met je hart en je verstand en hoe kan je die in praktijk waarmaken?
Liefde geven aan een kind wat is dat? Hoe doe je dat? En hoe kan ik nu oordelen over wat goed of niet goed is? Onmogelijk!!! Dat is ook niet aan mij om te doen. Maar de praktijk wijst wel uit dat heel de tijd goed willen doen voor je kind en lief zijn en begripvol zijn en steeds uitgaan van goede bedoelingen … dat dat niet zo goed werkt. Soms hebben kinderen namelijk nodig dat je in hun plaats “nee” zegt of in hun plaats de grenzen trekt en bestraft als ze erover gaan. Handelen in functie van hun goed functioneren in de maatschappij of individueel op langere termijn is een nobele keuze. Maar ze wordt vaak niet in dankbaarheid afgenomen door de kids zelf. Regelmatig krijg ik van een ouder een zeer bekend zinnetje te horen: “volgens mijn dochter of zoon mogen alle kinderen van de klas… alleen zij niet”. Ik heb dat altijd grappig gevonden dat ikzelf dan ook één van die ouders was die dat moest te horen krijgen. En waarschijnlijk zijn we raar maar waar met een hele groep ouders die gebukt gaan onder dat argument, waaronder we niet mogen zwichten. Tja … de stempel van de ouder die hun jeugd verpest.
Gelukkig ben ik gezegend met een moeder met onvoorstelbaar wijze uitspraken en zij heeft me vaak gerustgesteld. Eens dat je kinderen ouder worden en zeker als ze zelf kinderen krijgen of kleinkinderen, dan pas beginnen ze je echt te waarderen voor wat je voor hen gedaan hebt. Zolang ze zelf nog kind zijn, kijken ze door een andere bril naar jou. En meer en meer zie ik haar woorden waarheid worden, het kan dus enkel beter worden. Maar tegenwoordig zijn we zo gebrainwasht door “instant gratification” dat we NU willen geliefd worden door een kind dat wij ondersteunen in een leerproces, waarbij wij als een leraar figuurlijk met stenen gooien naar het kind om zich aan vast te klampen. En dat is uiteraard een onmogelijke verwachting van ons, het kind is boos voor de pijn van de stenen waarmee we gooien. Maar wel een maar al te goed begrijpbaar verlangen van iedere ouder, die dag komt nog, geduld dus… voor lange termijn verwezenlijkingen :-)